Wypłata odszkodowania za błąd w sztuce lekarskiej wiąże się z pytaniem, czy stanowi ono dla pacjenta przychód podlegający opodatkowaniu. Odpowiedz na to pytanie ma znaczenie także dla wypłacającego, który może być w związku z tym zobowiązany do sporządzenia informacji PIT – 8C.
Generalna zasada jest taka, że przychodem podlegającym opodatkowaniu są dla osoby fizycznej wszystkie otrzymane pieniądze, chyba że są objęte zwolnieniem podatkowym. W przypadku odszkodowań za błędy medyczne należy zwrócić uwagę na możliwość skorzystania z jednego z trzech zwolnień.
Pierwsze zwolnienie wynika z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwolnienie to obejmuje „odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie”. Zwolnienie to dotyczy wyłącznie odszkodowania mającego podstawę w wyroku albo w ugodzie sądowej. Ze zwolnienia nie korzystają odszkodowania wypłacane na podstawie ugody pozasądowej. Ponadto z zakresu tego zwolnienia wyłączone zostały odszkodowania dotyczące utraconych korzyści.
Drugie zwolnienie dotyczy rent. Na podstawie art. 21 ust. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnione z podatku są „odszkodowania w postaci renty otrzymanej na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość”.
Trzecie zwolnienie wynika z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zwolnieniem objęte są „kwoty otrzymane tytułem ubezpieczeń majątkowych i osobowych”. Zwolnienie to dotyczy zatem sytuacji w której podmiot leczniczy ma zawartą umowę ubezpieczeniową w zakresie odpowiedzialności cywilnej i na jej podstawie zakład ubezpieczeniowy wypłaca pacjentowi odszkodowanie. Zastosowanie zwolnienia w takim przypadku potwierdza interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 18 czerwca 2014 r. (sygn. ITPB2/415-318/14/KK).
W praktyce stosowania tych zwolnień sporna pozostaje kwestia odsetek od odszkodowania lub zadośćuczynienia. Zdaniem organów podatkowych zwolnienia te nie obejmują odsetek. Stanowisko takie zaprezentowano np. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 11 marca 2016 r. (sygn. IBPB-2-2/4511-41/16/MMa).
Jeśli odszkodowanie za błąd lekarski jest objęte jednym ze wskazanych zwolnień podatkowych, to pacjent nie musi płacić z tego tytułu podatku dochodowego, a podmiot wypłacający odszkodowanie nie musi sporządzać informacji PIT – 8C. Jeśli jednak odszkodowanie nie będzie objęte zwolnieniem, to wówczas wypłacający sporządza informację PIT – 8C, przekazuje ją pacjentowi i właściwemu dla niego urzędowi skarbowemu, a pacjent ma obowiązek samodzielnie rozliczyć podatek dochodowy z tego tytułu.
