W zakresie zwolnienia z podatku VAT usług medycznych zasadnicze znaczenie mają przepisy art. 43 ust. 1 pkt 18 i pkt 19 ustawy o podatku od towarów i usług. Określają one zakres czynności medycznych, które objęte są zwolnieniem.
Zgodnie z tymi przepisami zwolnione z podatku VAT są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze albo wykonywane w ramach zawodu lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa oraz w ramach innych zawodów medycznych o których mowa w ustawie o działalności leczniczej. W praktyce z przepisów tych wyprowadza się dwa warunki, które muszą być łącznie spełnione, aby można było mówić o zwolnieniu z podatku VAT.
Warunek pierwszy to warunek podmiotowy. Zwolnione są wyłącznie usługi wykonywane przez podmioty wymienione w przytoczonych wyżej przepisach. W większości przypadków nie ma wątpliwości, że mamy do czynienia z podmiotem korzystającym ze zwolnienia. Podmiotem medycznym będą podmioty wymienione w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, lekarzem będzie osoba wykonująca zawód na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, psychologiem osoba wykonująca zawód na podstawie ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów, itd.
Art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług przewiduje, że zwolnione z podatku są również usługi świadczone w ramach zawodów medycznych. Przez osobę wykonującą zawód medyczny rozumie się osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny. Za takie osoby uznaje się m.in. logopedów (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 21 sierpnia 2013 r., sygn. IPTPP1/443-413/13-4/MH), techników masażystów (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 czerwca 2014 r., sygn. ITPP1/443-361/14/DM) czy fizjoterapeutów (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 8 sierpnia 2013 r., sygn. IBPP3/443-667/13/LŻ).
Warunek drugi to warunek przedmiotowy. Sprowadza się on do tego, że zwolnione z podatku są jedynie usługi w zakresie opieki medycznej. Za takie będą uznane czynności mające na celu diagnozę, opiekę oraz leczenie chorób lub innych zaburzeń zdrowia. Istotny jest cel usług opieki medycznej, którym jest służenie profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Pozostałe usługi, nawet jeśli są usługami opieki medycznej, ale nie służą wskazanym celem, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Decydujące znaczenia ma zatem cel świadczonych usług opieki medycznej.
Widać to wyraźnie na przykładzie chirurgi estetycznej. Uznaje się, że usługi chirurgi estetycznej będą usługami opieki medycznej zwolnionymi z podatku VAT, jeśli świadczenia te mają na celu leczenie osób, które w związku z chorobą, urazem lub wrodzoną niepełnosprawnością wymagają zabiegów o charakterze estetycznym, natomiast nie będą one obejmowały działań służących wyłącznie celom kosmetycznym (wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 21 marca 2013 r., sygn. C – 91/12).
